Un, tuz ve maya ile yoğrulan hamurun sıvı yağda (genellikle Ayçiçek yağı kullanılır) kızartılıp üzerine şekerle hazırlanan şerbetin dökülmesi ile hazırlanan bir tür tatlıdır. Bazı kaynaklara göre bir yudum anlamına gelen lokma on üçüncü yüzyılda Araplarda görülen bir çeşit tatlıdır. Yöreye göre değişik özellikler gösteren bu tatlının değişik şekillerde sunumu vardır. Evde yapılan çeşidinde üzeri değişik Antep fıstığı, Hindistan cevizi, tarçın ceviz, fındık gibi malzemeler ile süslenebilmektedir.
Bu tatlı oldukça basit malzemelerden yapılmasına karşılık insanımız üzerindeki etkisi çok büyüktür. Çünkü sadece bir yiyecek olarak görülmemekte aynı zamanda onun manevi gücünün de farkındadırlar.
Genelde küre biçiminde ve ya ortası delikli simit şeklinde iki şekilde yapılmaktadır. Aynı malzemeden yapılmakla birlikte hafif köşeli ve tırtıklı bir yapısı olana da tulumba tatlısı denmektedir. Küre şeklinde olana saray lokması da denmektedir. Saray lokması adından da anlaşılacağı üzere Osmanlı saray mutfağından çıkmış olmasından dolayı bu ismi almıştır. Amerika’da şekil olarak aynı olup boyutu biraz daha büyük olan Donut adlı tatlı aynı mantıkla üretilmiştir. Sadece Amerikalılar değişik malzemelere özellikle çikolatayı iyi kullanmışlardır. İran, Azerbeycan ve İskandinav ülkelerinde sıklıkça yapılan demir tatlısı da lokmanın bir çeşidi sayılabilir.
Lokma Küresel Bir Tatlı
Ülkemizde bilhassa İzmir’de oldukça sevilen bu tatlı İzmir’in simgelerinden birisi haline gelmiştir. Hatta İzmir halkı İzmir lokması diye ayrıca vurgu yapmaktadırlar. İzmir’ e geldiğinizde mutlaka bir yerlerde lokma dağıtıldığına şahit olmuşsunuzdur. Genelde hayır için halka bedava dağıtılan bu tatlı hafif ve oldukça lezzetlidir.
Türklerin geleneksel pek çok gelenek ve göreneklerinde ölüm, sünnet, nişan gibi toplu törenlerde gelen misafirlere bir şeyler ikram etme geleneği yüzyıllardır devam etmektedir. Bunlardan bilhassa sünnet törenlerinde misafirlere lokma ikram edilmesi uzun yıllardır süren bir gelenektir. İzmir’ de bilhassa ölen bir kişinin hayrına dağıtılması da eski bir gelenektir.
Lokma mayalı hamurdan (sadece un ve tuz) yapılan ülkemizde genelde sünnet törenlerinde veya ölen bir kişinin belirli günlerinde dağıtılan geleneksel Türk tatlısıdır. Eskiden aile içinden birisi kocaman kazanlarda yapardı fakat günümüzde bizim gibi profesyonel firmalar tarafından hayır sahibinin istediği yerde ve zamanda zahmetsizce son derece hijyenik bir şekilde dökülmekte ve dağıtılmaktadır. Fakat son zamanlarda ortaya çıkan korsan firmalardan lokma döktürmemenizi tavsiye ederiz.
Lokma tatlısı dünyanın çeşitli yerlerinde aynı mantıkla yapılmakta olup değişik versiyonları bulunmaktadır. Buralara nasıl gittiği belli olmamakla birlikte ülkemizde son zamanlarda buralardan etkilenmekte ve lokmanın üzerine çikolata gibi değişik süslemeler yapılmaktadır. Geleneksel lokma tatlısı sade ve ya tarçınla süslenmiştir. Nişan, düğün, ölüm ve sünnet gibi günlerinizde en kaliteli lokma için bizi aramanız yeterlidir. İstenilen yer ve tam zamanında lokmanızı sağlıklı ve temiz bir şekilde döküyoruz.
Lokmanın Tarihi
Lokma tatlısının geçmişi çok eskilere dayandığı bilinmektedir. Geçmişten beri bu tatlı dükkanlarda satılan bir yiyecek olmamıştır. Her zaman için eşe dosta, tanıdık tanımadık insanlara ikram edilen bir yiyecek olmuştur. Yapımının basit olması ve malzemelerin kolay bulunması onun bu işlevindeki en önemli etkendir. Bizim insanımız paylaşmayı ve dayanışmayı oldukça seven bir yapısı vardır. Gerek İzmir lokma gerekse pilav dağıtımı onun bu yüzünü sergilemektedir. Hem üzüntü ve sevinci paylaşmak hem de hep beraber yemek bu kültürü en iyi simgeleyen özelliktir.
Türkiye’de son yıllarda ortaya çıkan ve popüler olan yiyecekler konuşulurken, geleneksel tatların önemi ise hala devam etmektedir. Günümüzde tatlı ve pasta sektöründe waffle ön plana çıkmışken İzmir lokması ise eski tatları sevenler tarafından sıklıkla tercih edilmektedir. İzmir lokmasını bu kadar vazgeçilmez yapan şey, Osmanlı döneminden kalmış olmasıdır. Günümüzde yapılması ve satılmasıyla bir sektör haline gelen İzmir lokması; mutlaka kaliteli yerlerde yenilmelidir. İzmir lokma fiyatı önemsenmemeli, yenilen İzmir lokmasının kalitesi ve lezzeti dikkate alınmalıdır. Ayaz Lokma; tam da bu noktada ön plana çıkmakta, müşterilerine kaliteli ve lezzetli İzmir lokması sunmanın garantisini vermektedir.
İzmir Lokması Nasıl Ortaya Çıkmıştır?
Arapça’da yudum anlamına gelen lokma; Türk kültürüne Ortadoğu halkları sayesinde yayılmıştır. Osmanlı döneminde İzmir lokmasının bir diğer çeşidi olan İzmir saray lokması; Osmanlı saraylarında yapılıp halka dağıtılan bir yiyecekti. İzmir saray lokması; İzmir lokmasının en eski versiyonu olup, İzmir lokmasından tek farkı sadece şekil olaraktır. Lokma tatlısı; aslında Türkiye’nin her yerinde yapılmaktadır. İzmir ile özdeşleşme sebebi ise; İzmir’de yıllardır süregelen bir gelenek halini alması ve her özel günde yapılıyor olmasıdır. İzmir’de neredeyse her özel günde lokma yapılır ve konu komşuya dağıtılır. Birisi nişanlandığında, bir bebek doğduğunda, sünnet düğünlerinde, birisinin oğlu askerden geldiğinde veya işe girdiğinde insanlar İzmir lokması yapıp sevap niyetiyle eşine dostuna dağıtmaktadır. İzmir lokma; İzmir’de yaşayıp da lokma satın almak isteyenlerin önem verdiği bir kriterdir. Müşterisine en hesaplı ve kaliteli hizmeti sunan firma en çok müşteriyi kazanır.
İzmir Lokmasının Teknoloji Sayesinde Gelişmesi
İzmir’de lokma sektörü günden güne büyümektedir. Lokma yapıp satan yerler arasında ciddi bir rekabet bulunmaktadır. Her konuda olduğu gibi, lokma yapımında da teknolojiden faydalanılmaktadır. Artık lokmalar, tam otomatik makineler kullanılarak yapılmaktadır. Makinelerin kullanılmasıyla, lokma üretimleri daha hızlı bir şekilde gerçekleşmektedir. Ancak, bir lokmanın lezzetli olması onu yapan ustanın marifetine de bağlıdır. İzmir lokması yapımında teknolojiden faydalanılmasından İzmir lokmacı da etkilenmektedir. Teknolojik araçlar, lokmanın maliyetini arttırmaktadır.
